در قانون مجازات اسلامی، جرح شهود به معنای رد یا تضعیف اعتبار شهادت شهود مطرح می‌شود. در ادامه یک نمونه لایحه جرح شهود را عنوان می‌کنیم:
نمونه متن جرح شهود (نمونه لایحه جرح شهود در امور حقوقی)
باسمه تعالی
دادیار /بازپرس محترم شعبه …… دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان ……
با سلام و تحیات
احتراماً اینجانب …… وکیل خانم/آقای …… متهم پرونده کلاسه …… در جرح شهود معرفی شده از سوی شاکی به استحضار می‌رسانند؛ با عنایت به اینکه احدی از شهود معرفی شده به نام …… به علت ذی‌نفعی در پرونده و دیگری به نام …… به علت سابقه موجود فیمابین موکل و نامبرده که دارای خصومت می‌باشد، فاقد شرایط قانونی و شرعی شهادت بوده که به موجب استشهادیه از اهالی محل این امر محرز است (پیوست) لذا به استناد بندهای (ج) و (چ) ماده 174 قانون مجازات سلامی که برای شاهد شرعی در زمان ادای شهادت شرایطی را لحاظ نموده است که نامبردگان از آن بی‌بهره‌اند، تقاضای صدور قرار شایسته از سوی آن مرجع محترم را دارد.
با تجدید احترام
نام و نام خانوادگی
موارد جرح شهود در قانون مجازات اسلامی
ماده 191 قانون مذکور این موضوع را این طور بیان کرده است : «جرح شاهد عبارت از شهادت بر فقدان یکی از شرایطی که قانون برای شاهد شرعی مقرر کرده است» این موارد در ماده 177 قانون فوق ذکر شده است که به شرح زیر است:
- بلوغ
- عقل
- ایمان
- عدالت
- طهارت مولد
- ذینفع نبودن در موضوع
- نداشتن خصومت با طرفین یا یکی از آنها
- عدم اشتغال به تکدی
- ولگرد نبودن
بنابراین اگر کسی شهادت دهد که شاهد معرفی شده از سوی طرف مقابل، فاقد هر یک از شرایط بالاست در واقع او را جرح کرده است.
موارد تعدیل شهود در قانون مجازات اسلامی
در قانون مجازات اسلامی صرفا به تعریف تعدیل بسنده کرده و قانونگذار در تعریف آن و در ادامه ماده 191 این چنین اشاره کرده که « تعدیل شاهد عبارت از شهادت بر وجود شرایط مذکور برای شاهد شرعی است.»
منظور قانونگذار در اینجا این است که اگر شاهدی از سوی طرف مقابل به جهات بالا (مثلا فقدان بلوغ یا عقل) جرح گردید، می‌توان شاهدی را معرفی کرد که برخلاف ادعای بالا به بالغ و عاقل بودن شاهد جرح شده، شهادت دهد.
مهلت جرح شهود
مهلت جرح شهود در قانون مجازات اسلامی و قانون آیین دادرسی مدنی به دو روایت که قابل جمع می‌باشد تعیین گردیده است. طبق ماده 193 قانون مجازات اسلامی «جرح شاهد شرعی باید پیش از ادای شهادت به عمل آید، مگر آنکه موجبات جرح پس از شهادت معلوم شود. در این صورت، جرح تا پیش از صدور حکم به عمل می‌آید و در هر حال دادگاه مکلف است به موضوع جرح، رسیدگی و اتخاذ تصمیم کند.»
تبصره ماده 234 قانون آیین دادرسی مدنی نیز این طور بیان کرده است که «در صورتی که طرف دعوا برای جرح گواه از دادگاه استمهال نماید دادگاه حداکثر به مدت یک هفته مهلت خواهد داد.» بنابراین مطابق تبصره بالا این امکان برای طرف مقابل وجود دارد که اگر خواست شاهد را جرح کند از دادگاه مهلت بگیرد و دادگاه نیز مکلف است این مهلت را به او بدهد.
مهلت تعدیل شهود
در خصوص مهلت تعدیل شهود قانونگذار سخنی به میان نیاورده و سکوت نموده است. اما به نظر می‌رسد این امکان برای شاهد (یعنی همان کسی که قصد تعدیل شاهد جرح شده را دارد) وجود دارد که پس از جرح شهود و تا قبل صدور حکم نسبت به تعدیل شاهد اقدام نماید.
