اگر زندگی برایتان به هر دلیلی سخت و دشوار شده است، می‌توانید با طلاق به دلیل عسر و حرج بدون اجازه مرد و تنها با صدور حکم دادگاه از همسر خود جدا شوید. درست است که فقط آقایان بدون هیچ دلیل و عذر موجهی می‌توانند از زن خود جدا شوند؛ ولی در قانون مدنی کشور این امکان برای هر خانمی وجود دارد که در برخی شرایط خاص که ادامه زندگی برای زن سخت و غیرقابل تحمل است، زن بتواند با اثبات شرایطی که وجود دارد از مرد طلاق بگیرد.
در چنین وضعیتی گروه وکلای HiVakil اینجاست تا از طریق برخی مراجع قضایی در مدت کوتاهی طلاق شما را به عنوان یک زن از همسرتان بگیرد. البته برای درخواست طلاق به دلیل عسر و حرج باید دلایل محکمه پسند برای طلاق از طرف زن را به قاضی دادگاه ارائه دهید که در ادامه این متن شما را با برخی از این دلایل محکمه‌پسند آشنا می‌کنیم.
در قانون اسلامی فقط مرد حق دارد تا بدون هیچ دلیل قانع‌کننده‌ای همسر خود را طلاق دهد و این امکان برای هیچ زنی وجود ندارد؛ اما در این میان طبق ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی یک استثناء برای گرفتن حق طلاق زن از همسر خود وجود دارد، آن هم طلاق به دلیل عسر و حرج است.
اگر ادامه زندگی برای زن در هر زمانی از زندگی زناشویی خود یعنی چه در زمان دوران عقد و چه بعد از شروع زندگی مشترک همچنان سخت و رنج آور باشد، می‌تواند زن یا همان زوجه درخواست طلاق دهد. در چنین شرایط خاصی دادگاه با بررسی دلایل، مدارک و شواهدی که از طرف زن به دادگاه ارائه می‌شود، مرد را مجبور به طلاق دادن زن می‌کند. چنانچه مرد راضی به طلاق دادن زن نباشد زوجه می‌تواند با صدور حکم دادگاه به طور شرعی از مرد طلاق بگیرد و جدا شود.
راههای اثبات عسر و حرج
در قانون اسلامی مواردی وجود دارد که زن می‌تواند با اثبات آن‌ها حتی بدون اطلاع و اجازه مرد درخواست طلاق دهد. از جمله راههای اثبات عسر و حرج عبارتند از:
- اختلاف سنی بالا
- زناشویی نامتعارف
- مبتلا به بیماری مسری مانند ایدز
- فحاشی کردن مرد و ضرب و جرح زن
- عدم پرداخت نفقه طبق ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی
- عقیم بودن مرد و تأیید آن از طرف پزشک قانونی
- ازدواج مجدد مرد بدون گرفتن رضایت از همسر اول
- محکوم شدن قطعی مرد به ۵ سال حبس یا بیشتر
- مبتلا بودن مرد به بیماری صعب العلاج روانی و جسمی
- داشتن شغل نامناسب مرد و از بین بردن حیثیت خانوادگی
- جلوگیری مرد به دلایل غیرمنطقی برای بچه دار شدن زن
- نداشتن رابطه زناشویی به علت امتناع مرد بدون دلیل معقولانه
- سوء معاشرت و انجام رفتارهایی که برای زن غیرقابل تحمل است.
- ناتوانی جنسی مرد و باکره ماندن زن با وجود گذشتن زمان زیادی از عقد
- بلاتکلیف رها کردن زن به مدت چند سال به منظور انجام مقدمات ضروری برای زندگی مشترک
- ناتوانی جنسی مرد به دلیل زود انزالی، سرد مزاجی و همچنین مقطوع بودن آلت تناسلی و یا اختلالات نعوظی و… با تأیید پزشک قانونی
- ترک مرد از زندگی و خانواده به مدت ۶ ماه پیوسته یا ۹ ماه ناپیوسته در یک سال بدون اینکه عذر موجهی داشته باشد.
- اعتیاد داشتن به مواد مخدر و یا مشروبات الکلی و خودداری کردن از ترک اعتیاد به طوری که باعث فروپاشی زندگی زن و فرزندان شود.
قانون جدید عسر و حرج
برای اثبات عسر و حرج جهت طلاق گرفتن زن باید زوجه بتواند هنگام مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی دلایل کافی را با اثبات سند و مدرک به دادگاه ارجاع دهد. در این میان مواردی از قبیل:
- استشهاد محلی
- جواب آزمایشگاه
- سابقه بستری شدن
- گزارش پزشکی قانونی چنانچه مرد اقدام به ضرب و جرح زن کرده باشد
- گزارش پزشکی قانونی در مورد بیماری های جسمی و جنسی مرد
و غیره از جمله مواردی هستند که در قانون جدید عسر و حرج باید به صورت الکترونیکی در خصوص ادعاهای زن از لحاظ دادگاه معتبر باشد.
درخواست طلاق به دلیل عسر و حرج ناشی از تنفر
اگر چه عسر و حرج به معنی سخت شدن شرایط زندگی است؛ ولی طلاق به دلیل عسر و حرج تنها زمانی مورد قبول دادگاه است که برای ادعای خود به عنوان یک زن ادله کافی در اختیار قاضی قرار دهید. بنابراین تنفر از همسر به هر دلیل غیرموجهی مثل زشت بودن قیافه مرد، دوست نداشتن مرد و… اصلاً برای دادگاه قابل قبول نیست. درخواست طلاق به دلیل عسر و حرج ناشی از تنفر در دادگاه پذیرفته نمی‌شود. چراکه تنفر از شوهر به‌عنوان عسر و حرج به‌حساب نمی‌آید. حکم طلاق به دلیل تنفر از شوهر نیز به‌سادگی صادر نمی‌شود. تنها در برخی شرایط دادگاه با حکم طلاق خلع را صادر می‌کند. ازجمله این شرایط عبارت است:
- مرد برای طلاق رضایت داشته باشد.
- زن برای جلب رضایت شوهر مهریه را ببخشد.
برای ثبت طلاق به علت عسر و حرج شما باید یک دادخواست به دادگاه ارائه دهید. در ادامه یک نمونه دادخواست برای شما آورده‌ایم:
ریاست محترم دادگاه خانواده ……
باسلام و احترام
به استحضار می‌رسانم این‌جانب …… در تاریخ …… مطابق سند …… در دفتر ازدواج شماره …… شهر …… با خوانده ازدواج نموده‌ام و حاصل زندگی مشترک یک فرزند به نام …… است. از همان ابتدای زندگی مشترک، در تمامی جزئیات زندگی هم اختلاف‌نظر داشته‌ایم به‌گونه‌ای که همواره در زندگی مشترک به دلیل فرزندم صبر پیشه کرده‌ام. در حال حاضر که فرزندم بالغ شده، دیگر ادامه زندگی مشترک غیرقابل‌تحمل شده است. لذا با بخشیدن بخشی از مهریه خود به مبلغ …… ریال تقاضای طلاق را دارم.
مراحل درخواست طلاق به دلیل عسر و حرج
تهیه مدارک
زن باید تمامی مدارک نشان‌دهنده عسر و حرج در زندگی را جمع‌آوری کند. ازجمله این مدارک عبارت‌اند از:
- وکالت نامه وکیل
- اصل و کپی عقدنامه
- اصل و کپی کارت ملی زن و مرد
- اصل و کپی شناسنامه زن و مرد
- دادخواست طلاق به دلیل عسر و حرج
- مدارک اثبات عسر و حرج ازجمله: شهادت دو شاهد عادل، گزارش پزشکی قانونی، پیام‌های تهدیدآمیز مرد و …
مراجعه حضوری به دادگاه
زن همراه با مدارک باید به دادگاه خانواده در محل سکونت خود مراجعه کند. سپس دادخواست طلاق به دلیل عسر و حرج را ارائه بدهد.
تعیین شعبه و دادیار مربوطه
در این مرحله شعبه و دادیار مربوطه تعیین می‌شود. سپس پرونده طلاق ر ا ارجاع می‌دهیم.
احضار مرد به دادگاه
دادیار با بررسی مدارک، مرد را جهت ارائه توضیحات به دادگاه احضار می‌نماید.
شروع تحقیقات
دادیار از طریق مددکاری و یا سایر کارشناسان مربوطه در رابطه با زندگی مشترک تحقیقاتی را آغاز می‌کند.
برگزاری جلسات دادرسی
در این جلسات زن و مرد هرکدام به‌صورت جداگانه دفاعیات خود را اعلام می‌کنند.
گزارش کارشناس
امکان دارد قاضی برای بررسی دقیق موضوع از کارشناس بهره بگیرد.
صدور حکم
درنهایت با بررسی تمامی مدارک، شواهد و … قاضی حکم می‌دهد.
تجدیدنظرخواهی و اعتراض
پس از صدور حکم، زن و مرد می‌توانند ظرف مهلت قانونی مشخص‌شده، درخواست تجدیدنظرخواهی کنند.
اجرای نهایی حکم
در صورت حکم قطعی طلاق، زن با مراجعه به دفتر طلاق می‌تواند صیغه طلاق را جاری نماید.
نکات طلاق به دلیل عسر و حرج
- شما به عنوان یک زن برای درخواست طلاق به دلیل عسر و حرج باید اول از همه به یکی از دفاتر خدمات قضایی محل زندگی خود مراجعه کنید.
- سپس با در دست داشتن سند ازدواج دائم یا موقت، دادخواست طلاق خود را به صورت اینترنتی به ثبت برسانید. (چنانچه سند ازدواج در دسترس شما نیست، باید به دفترخانه ازدواج و طلاق خود بروید و رونوشت سند ازدواجتان را دریافت کنید.)
- یادتان باشد پرونده این دادخواست، بسته به خواسته شما به دادگاه محل سکونت زن و یا محل اقامت همسرتان ارسال می‌شود. بعد از آن شعبه دادگاه پرونده دادخواست شما را ارجاع می‌دهد و یک روز مشخصی را برای شما و همسرتان جهت شرکت در جلسات حضوری دادگاه تعیین می‌کند. تاریخ روز و ساعت حضور در دادگاه برای زن و مرد از طرف دادگاه پیامک خواهد شد.
- البته لازم است طی این مدت شما در جلسات مشاوره و جلسه‌های غربالگری بهزیستی شرکت کنید. اگر دلایل عسر و حرج از طریق شما به اثبات برسد، دادگاه در کمترین زمان ممکن از مرد می‌خواهد که زن را طلاق بدهد.
- چنانچه مرد راضی به طلاق دادن همسر خود نباشد، دادگاه بدون اجازه مرد حکم طلاق را صادر می‌کند، بنابراین شما و همسرتان برای ثبت گواهی طلاق می‌توانید به یکی از دفاتر ثبت ازدواج و طلاق مراجعه کنید و به طور رسمی از یکدیگر جدا شوید.
طلاق عسر و حرج در ازدواج موقت
موضوع طلاق به دلیل عسر و حرج تنها مصداق دوران عقد و یا ازدواج دائم بین زن و مرد نیست. بلکه دادخواست این گونه طلاق‌ها در قانون اسلامی برای ازدواج‌های موقت هم صدق می‌کند. پس اگر یک زن در ازدواج موقت زندگی دشوار و مشقت آوری را داشته باشد و بتواند با دلایل و مدارک کافی این موضوع را نزد قاضی اثبات کند، بدون شک قاضی حکم طلاق را به زن می‌دهد.
بنابراین مرد مجبور است که مدت زمان باقیمانده از زندگی زناشویی با زن را به او ببخشد. در صورتی که مرد با اجبار دادگاه از زندگی مشترک با زن کناره‌گیری نکند دادگاه حکمی قطعی صادر می‌کند که مرد اجازه ندارد باقیمانده از ازدواج موقت را ادامه دهد.
تکلیف مهریه در طلاق عسر و حرج به درخواست زن چگونه است؟
بخشیدن درصد و یا کل مهریه در طلاق به دلیل عسر و حرج مسیر جدایی از زوجین را هموارتر و سریع‌تر می‌کند؛ چون دادگاه مرد را مجبور به طلاق می‌کند پس باید زن بخش مهمی از مهریه خود را به مرد ببخشد. البته در این میان قاضی دادگاه مقدار مهریه در طلاق عسر و حرج را تعیین خواهد کرد.
طلاقی که با درخواست زوجه بر اثر عسر و حرج مورد حکم قرار می‌گیرد از نوع بائن است یا رجعی؟
چون عسر و حرج نیز سختی شدید و آسیب زیادی را در طول زندگی به زن وارد می‌کند، بنابراین عسر و حرج جزو شروط ۱۲ گانه عقد نکاح است که از نظر شرعی و عقلی ادامه زندگی را به نفع زن نمی‌داند. به همین دلیل طلاق به علت عسر و حرج از نوع طلاق بائن محسوب می‌شود. پس اگر مرد بعد از طلاق حق رجوع داشته باشد در چنین صورتی احکام صادر شده از طرف دادگاه اعتبار قانونی خود را به طور حتم از دست می‌دهد، از طرفی این امر مطابق با شرع مقدس و حتی قانون‌گذار نیست.
نمونه رای طلاق به دلیل عسر و حرج و کراهت شدید
دادگاه هر عاملی را که انجام آن در زندگی زناشویی برای زن سخت و دشوار باشد جزو مصادیق طلاق عسر و حرج می‌داند. پس نمونه رای طلاق به دلیل عسر و حرج و کراهت شدید برای هر زنی می‌تواند کاملاً متفاوت باشد؛ ولی به طور کلی در روند دادرسی دادگاه در خصوص طلاق به دلیل عسر و حرج یک لایحه دفاعیه به کار می‌رود.
زن با توجه به این لایحه می‌تواند ادعاهایی را به قاضی ارائه دهد. بنابراین مرد می‌تواند در برابر این ادعاها از خود دفاع کند و زندگی زناشویی را با نظر خود به دادگاه مطرح کند. چنانچه دلایل طلاق به علت عسر و حرج نزد دادگاه به اثبات برسد دیگر مرد نمی‌تواند مانع از این طلاق شود.
طلاق به دلیل عسر و حرج چقدر طول میکشد؟
مدت زمانی که برای جدایی زن و مرد به دلیل عسر و حرج لازم است به عوامل متعددی مانند:
- شعبه رسیدگی کننده
- وقت های رسیدگی
- جلسات مشاوره حقوقی
- جلسه‌های مشاوره غربالگری بهزیستی که معمولاً ۳ تا ۵ ماه طول میکشد
و غیره بستگی دارد؛ ولی به طور کلی این نوع طلاق‌ها اگر ادله محکمه‌پسند و کافی باشند به مدت ۱ الی ۲ سال طول می‌کشند. البته ما در گروه وکلای HiVakil با پیگیری تعداد زیادی پرونده‌های موفق در زمینه طلاق به دلیل عسر و حرج سعی می‌کنیم طلاق شما را در مدت زمان کوتاهی انجام دهیم.
